Rozdarcie skóry (Skin tears)

Jeszcze do niedawna pracownicy służby zdrowia w dużej mierze ignorowali i zaniedbywali kliniczne obciążenia oraz wysokie koszty związane z rozdarciami skóry (skin tears). W związku z tym nie były one ani dobrze udokumentowane ani zarządzane. Jednakże ostatnimi czasy rozdarciom skóry poświęca się coraz więcej uwagi. Dowodem na to jest, między innymi, utworzenie Międzynarodowego Panelu Doradczego w Zakresie Rozdarć Skóry (ang. International Skin Tear Advisory Panel, ISTAP) oraz dostępność ulepszonych opatrunków do pielęgnacji ran.

ISTAP definiuje rozdarcie skóry jako: „ranę spowodowaną przez naprężenie, otarcie i/lub tępe uderzenie prowadzące do rozdzielenia się warstw skóry. Może być to oddzielenie części grubości naskórka od skóry właściwej lub pełnej grubości, czyli zarówno naskórka, jak i skóry od leżących pod nimi struktur”.  

Zwykle rozdarcia skóry (skin tears) są postrzępione i mają nieregularny kształt. W większości przypadków są bolesne i wolno się goją.

Etiologia

Chociaż rozdarcia występują u pacjentów we wszystkich placówkach służby zdrowia, najczęściej stwierdzane są u starszych pacjentów (>65 lat), przebywających zarówno w domach, jak i w szpitalach oraz domach opieki długoterminowej i spokojnej starości .

Najczęstszą lokalizacją występowania rozdarć skóry są: ramiona (48%), podudzia (40%), i ręce (12%). Możliwe czynniki etiologiczne obejmują tępe urazy, takie jak uderzenie o przedmiot (44%), urazy związane z czynnościami życia codziennego (20%) oraz upadki (12%) . Osoby starsze są bardziej podatne na rozdarcia skóry w związku z krytycznymi i przewlekłymi schorzeniami lub nawet niezamierzonymi, nieostrożnymi działaniami . U różnych pacjentów obserwuje się różnorakie i mnogie rozdarcia skóry (skin tears)  . Około 50% rozdarć skóry (skin tears) występuje na wierzchniej stronie przedramienia i zwykle dotyka kobiet .

Nie ma zbyt wielu badań opisujących częstość występowania rozdarć skóry u noworodków, chociaż są one powszechne w tej grupie.  Rozdarcia są również częste u pacjentów pediatrycznych oraz przebywających na oddziale ratunkowym (z wyjątkiem pacjentów z domów opieki). Rozdarcia skóry zdarzają się również u pacjentów z chorobami w zaawansowanym stadium (terapia paliatywna),  oraz przebywających w domach opieki dla osób niewidomych i niedowidzących .

Czynniki ryzyka

Pozostaje jeszcze wiele nieznanych czynników ryzyka powodujących rozdarcia skóry (skin tears) u osób starszych, ale poniższe sześć stanowi czynniki prognostyczne w ich powstawaniu :

• Siniaki
• Plamica starcza
• Krwiak
• Ślad wcześniej zagojonego rozdarcia skóry
• Obrzęk
• Niezdolność do samodzielnej zmiany pozycji

Właściwości skóry u starszych osób pozwalają przewidzieć ryzyko wystąpienia rozdarć skóry (skin tears). Czynniki ryzyka, które można w pewnym stopniu kontrolować   :

• Przenoszenie i upadki
• Niewłaściwe odżywianie
• Polipragmazja
• Korzystanie z urządzeń wspomagających
• Zakładanie i zdejmowanie pończoch
• Zdejmowanie taśm lub opatrunków
• Pobieranie krwi
• Protezy
• Środki do czyszczenia skóry

Czynnikiem, który wpływa na ryzyko rozdarcia skóry u noworodków jest przede wszystkim mocowanie urządzeń medycznych ratujących życie na skórze wcześniaków. Skóra ta jest cienka i wyjątkowo delikatna. Konieczne jest stosowanie jak najmniej przylepnego produktu, ponieważ spójność między skórą właściwą a naskórkiem jest bardzo niska i może być mniejsza niż wiązanie między naskórkiem i produktem adhezyjnym. W konsekwencji doprowadzi to do zdarcia naskórka podczas usuwania opatrunku i do wystąpienia rozdarcia skóry (skin tears).

Leczenie rozdarcia skóry (skin tears)

Rozwiązania dedykowane rozdarciom skóry (skin tears) zostały zaprojektowane przez ISTAP, aby umożliwić pracownikom służby zdrowia wdrożenie systematycznego podejścia do zapobiegania, zarządzania i terapii rozdarć skóry . 

Rola opatrunków w leczeniu rozdarć skóry (skin tears)

Kluczowymi priorytetami w leczeniu rozdarć skóry (skin tears) są ocena, klasyfikacja i odpowiednie leczenie rany, aby uniknąć powikłań i wybrać najbardziej odpowiedni opatrunek, który utrzymuje terapeutyczne, niezakłócone środowisko sprzyjające szybkiemu gojeniu się Konieczny jest wybór takiego opatrunku, który zapewni utrzymanie wilgotnego środowiska sprzyjającego gojeniu rany i uszczelni brzegi rany, aby zapobiec przeciekaniu wysięku oraz maceracji. Opatrunek musi być przy tym odpowiedni dla delikatnej skóry otaczającej ranę . Zaleca się stosowanie opatrunków zapewniających wilgotne zarządzanie raną, dostępnych w różnych kształtach i rozmiarach. Są to, między innymi, opatrunki wykonane z siatki, silikonu, pianki akrylowej, hydrożelu, alginianu wapnia i włókna . Aby uniknąć zdzierania naskórka, należy unikać stosowania opatrunków z agresywnymi klejami   .

W odniesieniu do potrzeb pacjenta ważne jest, aby jego pobyt w szpitalu był jak najkrótszy. Należy zapewnić mu odpowiedni komfort i w miarę możliwości zminimalizować ryzyko urazów podczas gojenia się rozdarcia .

Ekonomika zdrowia

Zastosowanie cyjanoakrylowej substancji chroniącej skórę pozwala zmniejszyć koszt opatrunków oraz czas opatrywania w porównaniu do codziennie stosowanej gazy impregnowanej wazeliną. Wpływa to pozytywnie na lepsze wykorzystanie zasobów  . Korzystanie z opatrunków cyjanoakrylowych prowadzi do obniżenia kosztów leczenia i pielęgnacji skóry z 32,74 USD do 11,19 USD. Pielęgniarki wyraziły dużą satysfakcję z opatrunku cyjanoakrylowego, opisując go jako łatwy w użyciu, łatwy do aplikacji na rozdarcia skóry (skin tears) oraz niewymagający częstych zmian .

Klej opatrunkowy i jego wpływ na warstwę rogową naskórka ma kluczowe znaczenie dla ekonomiki zdrowia szczególnie w odniesieniu do zaleceń ISATP, które odradzają stosowanie silnych środków mocujących    . Podczas gdy taśmy silikonowe i inne zaawansowane kleje medyczne mogą początkowo podwyższać cenę zakupu w porównaniu z konwencjonalnymi środkami adhezyjnymi, ich zaletą jest „delikatność”, która pozwoli zachować integralność skóry, zmniejszając tym samym koszty związane z uszkodzeniami skóry powodowanymi przez konwencjonalne taśmy  .